انواع تابلو برق — مشاوره ، طراحی و ساخت
تابلو برق، قلب سیستم توزیع و کنترل انرژی در هر پروژه صنعتی یا ساختمانی است. انتخاب نوع مناسب تابلو برق میتواند تأثیر مستقیم بر ایمنی، کارایی و هزینههای بهرهبرداری داشته باشد. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف تابلو برق با تمرکز ویژه بر تابلوهای کنترلی PLC خواهیم پرداخت.
1. مقدمهای بر تابلو برق
تابلو برق یک محفظه فلزی است که تجهیزات برقی مانند کلیدها، فیوزها، کنتاکتورها، رلهها، ترمینالها، کنترلرها و PLCها را در خود جای میدهد. این سیستمها برای ایزولهسازی، کنترل، توزیع و حفاظت از مدارهای الکتریکی به کار میروند.
2. دستهبندی تابلو برق از نظر کاربرد
تابلو برقها را میتوان به انواع مختلف تقسیمبندی کرد که هرکدام برای کاربردی خاص طراحی شدهاند:
توزیع برق
کنترل و فرمان
تصحیح ضریب توان (Power Factor Correction)
اتوماسیون و کنترل فرآیند
اضطراری و UPS
موتورخانه و سیستمهای مکانیکی
3. تابلو برق فشار ضعیف (Low Voltage Panel)
این تابلوها برای ولتاژهای کمتر از ۱۰۰۰ ولت طراحی شدهاند و در ساختمانها، کارگاهها، واحدهای صنعتی و سیستمهای توزیع برق داخلی مورد استفاده قرار میگیرند.
اجزای اصلی:
کلید اتوماتیک
MCB و RCCB
شینههای توزیع
سیستم تهویه
4. تابلو برق کنترل موتورها (MCC)
تابلوهای MCC برای کنترل چندین موتور در یک واحد صنعتی یا تاسیساتی طراحی شدهاند. این تابلوها اغلب شامل درایو، بیمتال، کنتاکتور، محافظ موتور و ماژول کنترل هستند.
کاربردها:
پمپخانهها
خطوط تولید
صنایع غذایی و پتروشیمی
5. تابلوهای توزیع
این تابلوها برق را به صورت شعاعی یا حلقوی به قسمتهای مختلف یک پروژه توزیع میکنند. نوع طراحی آنها به پروژه، میزان بار و سطح حفاظت مورد نیاز بستگی دارد.
6. تابلو برق بانک خازنی
برای بهینهسازی مصرف انرژی و افزایش ضریب توان (Power Factor)، بانک خازنی در تابلوهای خاصی نصب میشود. این تابلوها اغلب شامل:
رگولاتور خازنی
کنتاکتور خازنی یا تریستور
خازن خشک یا روغنی
هستند.
7. تابلوهای کنترلی PLC
تابلوهای PLC نقش کلیدی در اتوماسیون صنعتی دارند. آنها اطلاعات را از سنسورها دریافت کرده، پردازش کرده و فرمان لازم را به عملگرها (actuators) ارسال میکنند. این تابلوها بر پایه کنترلر منطقی برنامهپذیر ساخته میشوند.
چرا تابلوهای PLC مهماند؟
افزایش دقت و سرعت فرآیندها
قابلیت برنامهریزی مجدد
امکان اتصال به شبکههای صنعتی (Modbus, Profibus, EtherNet/IP)
ثبت دادهها و تحلیل رفتار سیستم
اجزای اصلی تابلوهای PLC:
کنترلر PLC (مثل CPU زیمنس S7-1200 یا لوگو!)
ماژولهای ورودی/خروجی دیجیتال و آنالوگ
منبع تغذیه (24V DC)
رلهها و کنتاکتورها
ترمینالها و کابلکشی منظم
سیستم تهویه یا فن
کاربرد تابلوهای PLC:
خطوط بستهبندی و تولید
سیستمهای HVAC
سیستم آبیاری هوشمند
تصفیهخانههای آب و فاضلاب
کنترل موتورهای صنعتی
8. تابلو برق اضطراری (Emergency Panels)
این تابلوها برای مواقع قطع برق طراحی شدهاند. معمولاً با UPS یا دیزل ژنراتور ترکیب میشوند و مسیر حیاتی مانند سیستمهای روشنایی، آسانسور و تجهیزات امنیتی را تغذیه میکنند.
9. تابلو برق آسانسور
تابلوهای آسانسور به صورت تخصصی برای کنترل درایو، موتور، دربها و سنسورهای موقعیت طراحی میشوند. درایوهای اینورتر نقش کلیدی در نرمی حرکت آسانسور دارند.
10. تابلو برق موتورخانه
شامل تابلوهایی است که عملکرد بویلرها، پمپها، مشعلها، و فنهای تهویه را مدیریت میکنند. این تابلوها معمولاً با سیستمهای BMS یا PLC ترکیب میشوند.
جمعبندی
انتخاب نوع تابلو برق مناسب بستگی به نیاز پروژه و نوع بار دارد. تابلوهای PLC برای اتوماسیون پیشرفته، تابلوهای MCC برای کنترل موتورها، و تابلوهای اضطراری برای پایداری عملکرد حیاتی در زمان قطعی برق طراحی شدهاند. مهندسی دقیق و انتخاب برندهای معتبر میتواند بهرهوری، ایمنی و طول عمر سیستم را تضمین کند. مجموعه مهندسی برق ابزار میتواند در طراحی و برآورد کلی پروژه در کنار شما باشد .